Cashewnoten, hazelnoten of pistachenoten: bij een notenallergie kun je al ziek worden van een onzichtbaar spoortje. Wat is notenallergie, wat kun je veilig eten en hoe maak je het makkelijker? Diëtist Steffi Haazen geeft tips en uitleg in 11 vragen.

Diëtist Steffi Haazen beantwoordt de volgende vragen:

1. Wat is een notenallergie?

2. Wat zijn de symptomen van notenallergie?

3. Voor welke noten komt een allergie het vaakst voor?

4. Kun je allergisch zijn voor meerdere noten?

5. Kun je pinda’s en kokosnoten eten bij een notenallergie?

6. Op welke leeftijd komt notenallergie het meest voor?

7. Gaat een notenallergie over?

8. Hoe wordt de diagnose notenallergie gesteld?

9. Wat zijn gezonde alternatieven voor noten?

10. Hoe kook en eet je veilig zonder noten?

11. Wanneer naar de huisarts?

Een notenallergie is een voedselallergie. Je lichaam reageert dan op de eiwitten in koemelk met een allergische reactie. Dat kan zorgen voor verschillende klachten (zie vraag 2).

De klachten bij een notenallergie verschillen per persoon. Sommige mensen reageren alleen op 1 soort noot, anderen op meerdere. De klachten kunnen mild zijn, maar ook ernstig of zelfs levensbedreigend. Mogelijke klachten zijn:

• Jeuk of een tintelend gevoel in de mond;

• Zwelling van lippen, tong of keel;

• Tranende ogen of een loopneus;

• Huiduitslag of netelroos;

• Maag- en darmklachten, zoals buikpijn, misselijkheid of diarree;

• Benauwdheid of piepende ademhaling;

• Ernstige allergische reactie (anafylaxie), waarbij snelle behandeling met een adrenalinepen nodig is.

Mensen die allergisch zijn voor berkenpollen (hooikoorts) kunnen ook last hebben van noten. Zij hebben dan een kruisallergie. Hun lichaam verwart dan de eiwitten in berkenpollen met die in noten, zoals hazelnoten. Dit kan zorgen voor klachten zoals jeuk in de mond, heesheid of zwelling van de lippen, tong en huig.

De meeste allergieën ontstaan bij:

• Hazelnoten
• Walnoten
• Cashewnoten
• Pistachenoten
• Paranoten
• Amandelen

Veel mensen met een notenallergie reageren op 1 of 2 soorten, maar het kan ook om meerdere noten tegelijk gaan. Vaak zijn dat hazelnoten, cashewnoten of amandelen. Sommige mensen krijgen juist alleen klachten van 1 soort noot.

• Pinda’s zijn geen noten maar peulvruchten, net als doperwten en sojabonen. Toch reageren sommige mensen met een notenallergie ook allergisch op pinda’s.

• Kokos is een vrucht, geen noot. De meeste mensen met een notenallergie kunnen kokos gewoon eten.

• Borrelnoten bevatten pinda’s, geen noten. Ze kunnen dus veilig zijn, maar controleer altijd het etiket op sporen van noten.

Een notenallergie ontstaat meestal op jonge leeftijd, vaak rond 2 jaar. Maar het kan ook pas later beginnen, zelfs op volwassen leeftijd.

Sommige kinderen groeien over een notenallergie heen, vooral bij een allergie voor cashewnoten of hazelnoten. Meestal blijft de allergie levenslang. Dit verschilt per persoon en per soort noot. Een specialist kan met testen kijken of de allergie nog aanwezig is.

Een notenallergie ontstaat meestal op jonge leeftijd, vaak al in de kinderjaren. Denk je dat je (kind) allergisch is voor noten? Ga dan naar de huisarts. De arts kijkt naar je klachten en kan aanvullend onderzoek laten doen, zoals een huidpriktest of een bloedtest. Soms is een voedselprovocatietest nodig om te zien of je allergisch bent en hoe sterk je reageert. Bij kinderen wordt deze test soms herhaald, omdat zij over hun allergie heen kunnen groeien.

Goed om te weten: laat niet zomaar zelf noten weg uit je voeding als je nog geen diagnose hebt. In noten zitten gezonde vetten en andere belangrijke voedingsstoffen. Na de eventuele diagnose kan een diëtist je adviseren over hoe je ook zonder noten gezond en volwaardig kunt eten (zie vraag 9). 

Noten leveren veel gezonde voedingsstoffen, zoals vezels, eiwit, ijzer en vooral: gezonde vetten. Mag je geen noten eten? Dan zijn er genoeg andere opties:

• Pitten en zaden, zoals zonnebloempitten, pompoenpitten en lijnzaad;

• Avocado;

• Vette vis, zoals zalm, makreel en haring;

• Olijfolie en andere plantaardige oliën.

Bij een notenallergie is het belangrijk om goed te letten op wat je eet en drinkt. Noten kunnen in veel producten zitten, ook in dingen waar je ze niet meteen verwacht. Denk aan chocolade, mueslirepen, broodbeleg, sauzen of koekjes.

Op het etiket bij ‘ingrediënten’ zie je of er noten in een product zitten. Soms staat er ook: ‘Kan sporen van noten bevatten’. Dat betekent dat het product gemaakt is in een fabriek waar ook noten worden verwerkt. Voor sommige mensen is zo’n kleine hoeveelheid al genoeg om klachten te krijgen.

Met deze tips eet en kook je veilig zonder noten:

• Controleer altijd het etiket. Vermijd producten met noten of met de waarschuwing ‘Kan sporen van noten bevatten’.

• Wees voorzichtig met versproducten. Denk aan brood en gebak van de bakker. Hier kunnen sporen van noten in zitten. Vraag extra goed na of het notenvrij is.

• Maak je keuken goed schoon. Gebruik schone messen, snijplanken en andere keukenspullen om te voorkomen dat er sporen van noten achterblijven.

• Vraag na in restaurants. Controleer of een gerecht echt notenvrij is. Noten zitten soms ook in sauzen of in de garnering.

• Overleg vooraf met je bezoek. Heeft iemand een notenallergie? Bespreek wat diegene veilig kan eten. Controleer de etiketten en maak keukenspullen goed schoon met warm water en afwasmiddel.

Soms is het slim om naar je huisarts te gaan, zeker als je denkt dat je (kind) niet goed tegen noten kan. Neem contact op als je: 

• Klachten krijgt na het eten van noten, zoals jeuk in de mond, huiduitslag, buikpijn of diarree;

• Twijfelt of je een notenallergie hebt en dit wilt laten onderzoeken;

• Advies wilt over hoe je veilig kunt eten zonder noten.

Je huisarts kan onderzoeken waar je klachten vandaan komen en je eventueel doorverwijzen naar een specialist en/of een diëtist.​