Koemelkallergie

Sommige baby's reageren allergisch op koemelk. Gelukkig groeien de meeste kinderen daar later overheen. Tot die tijd is het belangrijk om te weten waar je op kunt letten. Diëtist Steffi Haazen geeft antwoord op 9 veelgestelde vragen.

Diëtist Steffi Haazen beantwoordt de volgende vragen: 

1. Wat is een koemelkallergie?

2. Wat zijn de symptomen van koemelkallergie?

3. In welke producten zit koemelk?

4. Bij wie komt koemelkallergie voor?

5. Hoe wordt de diagnose koemelkallergie gesteld?

6. Hoe behandel je koemelkallergie?

7. Waar let je op bij borstvoeding als je kind koemelkallergie heeft?

8. Hoe verschillen koemelkallergie en lactose-intolerantie?

9. Wanneer naar de huisarts?

Koemelkallergie is een voedselallergie. Je lichaam reageert dan op de eiwitten in koemelk met een allergische reactie. Dat kan zorgen voor verschillende klachten (zie vraag 2).

Koemelkallergie kan verschillende klachten geven. Sommige merk je meteen, andere ontstaan pas na een paar uur of zelfs een paar dagen:

• Klachten die snel kunnen optreden: galbulten, zwellingen in het gezicht (vooral rond de ogen), spugen, buikkrampen, diarree, hoesten, niezen of benauwdheid. In zeldzame gevallen kan een koemelkallergie leiden tot een ernstige, levensbedreigende allergische reactie (anafylactische shock).

• Klachten die later kunnen komen: eczeem en moeite met poepen (verstopping).

Kaas, yoghurt, kwark en slagroom zijn allemaal gemaakt van koemelk. Maar koemelk zit ook in minder voor de hand liggende producten, zoals paneermeel, knakworsten of sommige kruidenmixen. Koemelk bestaat uit water, vetten, eiwitten (zoals caseïne en wei-eiwitten) en melksuikers (lactose). Op het etiket zie je daarom niet alleen ‘melk’ staan, maar ook woorden als ‘lactose’, ‘wei’, ‘weipoeder’, ‘melkpoeder’ of ‘caseïne’. Die staan vaak in een opvallend lettertype: dikgedrukt, schuin of in hoofdletters.

Koemelkallergie komt vooral voor bij jonge kinderen. Koemelkeiwitten zijn vaak 1 van de eerste allergenen waar een baby mee in contact komt: via borstvoeding (als de moeder koemelk drinkt) of via flesvoeding. Bij veel kinderen verdwijnt de allergie vanzelf als ze wat ouder worden. Heel soms blijven ook volwassenen allergisch voor koemelk, maar dat is zeldzaam.

Denk je dat je kind koemelkallergie heeft? Ga dan naar je huisarts of het consultatiebureau. De arts kan een eliminatie-provocatietest doen. Daarbij krijgt je kind eerst geen koemelk en daarna juist weer wel. Verdwijnen de klachten en komen ze terug zodra je kind opnieuw koemelk krijgt? Dan kan het gaan om een koemelkallergie. Een kinderarts, specialist of diëtist kan aanvullend onderzoek doen om de diagnose te stellen.

De enige manier om klachten te voorkomen, is koemelk helemaal weglaten uit de voeding. Dat geldt ook voor producten waarin koemelk zit, zoals kaas en yoghurt (zie vraag 3). Let ook op zuivel van geiten en schapen. De eiwitten daarin lijken sterk op die van koemelk en kunnen dus ook een allergische reactie geven.

Geef je borstvoeding en heeft je kind een koemelkallergie? Dan kan de arts of specialist adviseren om als moeder, voor een korte of langere periode, geen koemelk te gebruiken. De eiwitten uit koemelk kunnen via de moedermelk namelijk bij je baby komen en klachten geven. Een diëtist kan je helpen om andere producten te kiezen. Krijgt je baby geen borstvoeding? Dan zijn er speciale voedingen zonder koemelkeiwit te koop. Overleg hierover altijd met een deskundige.

Koemelkallergie en lactose-intolerantie lijken op elkaar, maar er zijn duidelijke verschillen. Die zitten in de oorzaak, in de klachten en in wat je wel of niet kunt eten:

• Koemelkallergie is een allergie voor de eiwitten in koemelk. Je afweersysteem reageert hierop en dat kan klachten geven zoals huiduitslag, maag- en darmklachten of benauwdheid.

• Lactose-intolerantie betekent dat het lichaam lactose (melksuiker) niet goed kan verteren. Dat komt door een tekort aan het enzym lactase. Je krijgt dan vooral darmklachten, zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid of diarree. Het is geen allergie. 
  

Kortom: bij een allergie reageert je afweersysteem, bij een intolerantie je spijsvertering. En wat kun je dan nog wel of niet eten?  

• Bij koemelkallergie moet je alle producten met koemelk vermijden. Je reageert namelijk op de melkeiwitten. Zelfs een klein beetje van dat eiwit kan al een allergische reactie geven. Lactosevrije melk helpt niet, want daarin zitten nog steeds melkeiwitten. 

• Bij lactose-intolerantie kun je vaak wél lactosevrije melk drinken. Daar is alleen de lactose uitgehaald. De melkeiwitten geven bij lactose-intolerantie geen probleem. 

Soms is het slim om naar je huisarts te gaan, zeker als je denkt dat je kind niet goed tegen koemelk kan. Neem contact op als je:

• Ziet dat je kind klachten krijgt na het eten of drinken van melk of melkproducten;

• Merkt dat je kind vaak spuugt, diarree heeft of veel huilt zonder duidelijke reden;

• Huiduitslag, jeuk of eczeem krijgt;

• Hoort dat je kind piept bij het ademhalen of snel benauwd is;

• Twijfelt of het om een allergie of iets anders gaat.
  

Je huisarts of het consultatiebureau kan met je meekijken en je zo nodig doorsturen naar een specialist en/of een diëtist. Let op: krijgt je kind het benauwd, zwelt het gezicht of de keel op, of raakt je kind suf of slap? Bel dan direct 112.