Zonnebrand: zo smeer je veilig

In dit artikel lees je het antwoord op de volgende vragen:

1. Waarom moet ik mezelf beschermen tegen de zon?

2. Wanneer gebruik ik een dagcrème met SPF en wanneer een zonnebrandcrème?

3. Welke factor zonnebrandcrème kan ik het best gebruiken?

4. Hoe vaak en hoeveel zonnebrandcrème heb ik nodig?

5. Hoe vaak en hoeveel zonnebrandcrème voor kinderen en baby’s?

6. Wat is natuurlijke zonnebrandcrème?

7. Wat kan ik doen als ik toch verbrand ben?

8. Welke plekjes op mijn huid kunnen wijzen op zonneschade?

9. Kan ik door zonnebrandcrème een vitamine D-tekort krijgen?

10. Hoe lang is zonnebrandcrème houdbaar?

Wanneer zonnebrandcrème

Zonnebrandcrème is, net als zonnelotion of zonnespray, speciaal ontworpen om de huid intensief te beschermen tegen UVA- en UVB-stralen. Het heeft vaak een hogere SPF dan dagcrème en werkt beter bij water, zweet en als je lang in de zon bent. Momenten waarop het belangrijk is om een zonnebrandproduct te gebruiken:

• Van de lente tot de herfst elke dag als je naar buiten gaat en de UV-index is 3 of hoger. Ook als je maar kort gaat.
• Het hele jaar door als je langer buiten bent, ook bij een lagere UV-index.
• Op bewolkte dagen, want UV-stralen (vooral UVA) kunnen door de wolken heen dringen. Op een bewolkte dag bereikt 80% van de straling je huid.

• Op wintersport. UV-straling reflecteert sterk via sneeuw, dus goed smeren is belangrijk in de winterzon. Ook als het koud is.

• Binnen, als je bij een (auto)raam zit en de UV-index is 3 of hoger. Zeker als je een lichte huid hebt, kan het een goed idee zijn om te smeren. Glas blokkeert UVB-stralen grotendeels, maar laat UVA-stralen wél door. Deze kunnen diep in je huid doordringen, huidveroudering veroorzaken en bijdragen aan huidkanker.

• Ook in de schaduw kun je zonneschade oplopen door de (indirecte) blootstelling aan UV-straling. Bescherm jezelf daarom met zonnebrandcrème, ook onder een parasol.

• Het is een open deur, maar ook tijdens zonvakanties kun je niet zonder zonnebrandproducten.

Goed om te weten: zonnebrandcrèmes geven geen volledige bescherming tegen UV-straling. Wees daarom op dagen met een hogere UV-index extra voorzichtig als de zon het felst schijnt. Dat is tussen 12.00 en 15.00 uur. Ook in de schaduw kun je zonneschade oplopen door de (indirecte) blootstelling aan UV-straling. Bescherm jezelf daarom met zonnebrandcrème, bijvoorbeeld onder een parasol.

Wanneer dagcrème met SPF

Dagcrèmes met SPF verzorgen de huid én bieden lichte bescherming tegen UV-stralen. Niet alle dagcrèmes met SPF beschermen tegen UVA- en UVB-straling, je kunt dit terugvinden op de verpakking. Momenten waarop je dagcrème met SPF kunt gebruiken:

• In de winter bij een lage UV-index (2 of minder).

• Is de UV-index hoger dan 3? Kies dan voor een zonnebrandcrème.

Kies altijd een zonnebrandcrème die tegen UVA- én UVB-stralen beschermt. Gebruik de SPF die geschikt is voor jouw huidtype en situatie:

- SPF 15 of 20: Voor mensen met een donkere huid die minder snel verbranden en bij een lage UV-straling (UV-index onder 3).

- SPF 30 of 50: Heb je geen donkere huid en is de UV-index 3 of hoger? Gebruik dan van het voorjaar tot en met de herfst SPF 30 of 50.

Het verschil tussen SPF 30 en SPF 50 is kleiner dan de meeste mensen denken. SPF 30 blokkeert ongeveer 97% van de UVB-stralen en voor SPF 50 is dat 98%. De uiteindelijke bescherming hangt af van hoe vaak en hoe dik je smeert.

De meeste mensen smeren niet vaak genoeg en gebruiken per keer te weinig zonnebrand. Daardoor is de bescherming minder goed. Hieronder vind je een algemene richtlijn. Hoe vaak en hoeveel zonnebrandcrème je nodig hebt, hangt af van de UV-index en hoe lang je buiten bent:

- Wanneer? Smeer jezelf in, een half uur voordat je naar buiten gaat. De meeste zonnebrandcrème heeft even tijd nodig voordat het beschermt.

- Hoe vaak? Breng zonnebrandcrème minstens elke 2 uur opnieuw aan, en direct na het zwemmen, zweten of afdrogen.

- Hoeveel? Voor alleen je gezicht heb je ongeveer een theelepel nodig. Voor je hele lichaam ongeveer 30 milliliter (7 theelepels) per keer.

De huid van kinderen is gevoeliger voor zonverbranding, waardoor bescherming extra belangrijk is. Kies bij voorkeur een product dat speciaal is bedoeld voor baby’s of kinderen. Zorg daarnaast voor beschermende, UV-werende kleding.

- Wanneer? Smeer baby’s en kinderen in, een half uur voordat ze naar buiten gaan. De meeste zonnebrandcrème heeft even tijd nodig voordat het beschermt.

- Hoe vaak? Herhaal het insmeren iedere 2 uur, en altijd na het zwemmen, zweten of afdrogen.

- Hoeveel? Voor kinderen is het advies 10 tot 20 milliliter (2 tot 4 theelepels), afhankelijk van hun grootte. Ruim smeren dus, of zoals dermatologen vaak zeggen: ‘Zo dik als pindakaas’. Smeer bij baby’s vooral onbedekte huiddelen goed in, zoals het gezicht, de oren, handen en voeten.

- Baby’s jonger dan 12 maanden: Vermijd direct zonlicht. Houd ze in de schaduw en bedek de huid met UV-werende kleding en een hoedje. Gebruik, ook in de schaduw, zonnebrandcrème (minimaal SPF 30) die beschermt tegen UVA- en UVB-straling.

- Kinderen vanaf 12 maanden: Gebruik een zonnebrand met minimaal SPF 30 en bescherming tegen UVA- en UVB-straling.

In natuurlijke zonnebrandcrèmes zitten vaak minerale filters, zoals zinkoxide en titaniumdioxide. In gewone zonnebrandcrème zitten chemische filters om je huid te beschermen. Beide soorten werken goed tegen zonneschade, zolang je een product kiest met UVA- en UVB-filters en de juiste SPF. Er zijn wel wat verschillen:

- Hoe het werkt: Minerale filters leggen een laag op je huid en weerkaatsen en absorberen UV-straling. Daardoor krijg je vaak een witte waas op je huid. Ze zijn ook meestal wat minder makkelijk smeerbaar dan gewone zonnebrandcrèmes, die snel in de huid trekken en de UV-stralen alleen absorberen.

- Snelheid: Minerale zonnebrandcrème werkt meteen, terwijl gewone zonnebrand meestal een half uur nodig heeft om in te trekken.

- Gevoelige huid: Voor mensen met een gevoelige huid zijn er zowel producten met minerale filters als producten met chemische filters. Ook in natuurlijke zonnebrandproducten kunnen overigens stoffen zitten die tot irritatie of allergische reacties kunnen leiden.

Het is vooral belangrijk dat je:

• een zonnebrandcrème kiest die goed bij jouw huidtype past;

• altijd genoeg SPF gebruikt;

• voldoende en vaak genoeg smeert (zie vraag 4)

Het is belangrijk om verbranding door de zon serieus te nemen. Door zonverbranding neemt het risico op huidkanker toe. Voorkomen is beter dan genezen! Hierboven lees je hoe je je huid goed tegen zonverbranding beschermt. Ben je toch een keer verbrand? Dit kun je doen:

• Koel je huid. Breng je huid zo snel mogelijk tot rust door te koelen met lauw water of een natte doek. Dit helpt de hitte uit je huid te trekken en vermindert pijn en zwelling.

• Verzorg je huid. Gebruik een vochtinbrengende crème of aftersunproduct om je huid te verzorgen en kalmeren. Gebruik geen producten met alcohol, omdat die je huid kunnen uitdrogen.

• Blijf uit de zon. Bescherm je verbrande huid door in de schaduw te blijven en bedekkende kleding te dragen. Wacht met opnieuw in de zon gaan tot je huid helemaal hersteld is.

• Drink genoeg. Verbranding trekt vocht naar de huid en verhoogt het risico op uitdroging. Drink daarom extra water.

• Neem eventueel contact op met je huisarts. Ontstaan er veel blaren op je huid of heb je last van koorts, koude rillingen, misselijkheid of duizeligheid? Neem dan contact op met je huisarts.

Sommige plekjes op je huid kunnen (een vroege fase van) huidkanker zijn. Wees alert en laat verdachte plekken beoordelen door een arts. Natuurlijk is het belangrijk om je dan extra goed tegen de zon te beschermen. Plekken die op zonneschade kunnen wijzen:

- Ruwe, schilferige of korstige plekken: vooral in het gezicht, op de kalende hoofdhuid of op de bovenkant van de handen.

- Wondjes of plekken die niet genezen of regelmatig bloeden.

- Nieuwe roze of rode bultjes die een korstje in het midden kunnen hebben en/of een beetje glanzen.

- Nieuwe of veranderende moedervlekken: als een moedervlek plotseling verandert van grootte, kleur of vorm, of spontaan gaat bloeden. Wees vooral alert als de ene helft van de moedervlek er anders uitziet dan de andere helft, als de rand onregelmatig is en als een moedervlek meerdere kleuren heeft.

Twijfel je? Vraag altijd advies aan je huisarts. Zo nodig kan de huisarts je verwijzen naar een dermatoloog voor verder onderzoek en behandeling.

Zonnebrandcrème is beperkt houdbaar na opening. De beschermingsfactor neemt af, waardoor de crème minder goed beschermt. Gebruik zonnebrandproducten binnen 12 maanden na opening, zoals aangegeven op de verpakking. Dit herken je aan het symbool van een potje met open deksel en daarbij ‘12M’ (12 maanden).

Bewaaradvies: houd zonnebrandproducten gesloten en zet ze op een koele, droge plek. Laat ze niet liggen in direct zonlicht, de auto of de badkamer. Door temperatuurschommelingen en vocht kan de bescherming verminderen